De kosten van de Covid 19 pandemie swingen de pan uit. Hoeveel deze crisis zal gekost hebben aan extra uitgaven en minder inkomsten dat is voor later. Wellicht zal dat eigenlijk nooit exact berekend kunnen worden. Wie het zal betalen wordt het grote politieke dilemma. De balans tussen de grote inspanningen van de zorg voor de gezondheid versus de enorme economische verliezen is vaneigens een delicate evenwichtsoefening. Het bloedbad van de economie zal voor iedereen gevolgen hebben.
Niemand heeft ervaring met een dergelijke crisis. De politiekers houden het graag droog en veilig, en dus worden er gretig expertengroepen opgericht. Het Nationaal Crisiscentrum, de Nationale Veiligheidsraad, de Risk Assessment Group, Het Wetenschappelijk Comité Coronacrisis, de Taskforce Geïntegreerde Politie, Het Federaal Coördinatiecomité, de taskforce voor de woon-zorgsector, de Groep van Experts belast met de Exitstrategie (GEES), en dan vergeet ik waarschijnlijk nog een paar van die expertenclubjes. Het balanceren tussen volksgezondheid, welzijn en welvaart is in deze Coronatijden een gevaarlijke politieke bezigheid die liefst overgelaten wordt aan experten.
Gezondheid heeft een prijs. Hier in België geven we ongeveer 10% van het bruto-binnenlands-product uit aan gezondheidszorg. De gezondheidsexperts van het RIZIV hanteren rationele parameters om keuzes te maken. Zo worden er kosten/baten analyses gemaakt van de medische kosten versus het aantal jaren in goede gezondheid. Daarvoor gebruiken de artsen de QALY parameter Quality Adjusted Life Years. Kwalitatieve Toegevoegde Levensjaren worden uitgedrukt in een cijfer: één QALY is 1. Ook een levensjaar heeft een prijs.
Mijn cardiologe heeft het mij mooi uitgelegd: door het plaatsen van een defibrilator implant voor mijn hartritme stoornissen, stents in mijn kroonslagaders, mijn operatie van een abdominale aorta aneurisme, bestraling van prostaatkanker en diverse jarenlange medicatie heeft het RIZIV (de belastingbetaler) voor mij circa €40.000 tot €50.000 uitgegeven. Vaneigens ben ik blij dat we hier een goede sociale zekerheid hebben en dat de kosten/baten QALY analyse voor mij gunstig was. Door de geschatte 5 tot 8 toegevoegde kwalitatieve jaren aan mijn leven, zal ik verder consumeren, nog met de auto rijden of zelfs misschien nog een nieuwe wagen kopen, geld uitgeven aan nieuwe kleren, schoenen en entertainment, op restaurant gaan, een nieuwe gsm of laptop kopen, kortom ik zal bijdragen tot het bbp. Kortom, de kosten voor al mijn gezondheidszorgen waren een kosteneffectieve investering. Gesteld dat een bejaarde in een woon-zorgcentrum diabeet en/of dementerend is en kanker krijgt, en de dure behandeling zal zijn leven misschien met 6 maand of met éen jaar rekken dan is helaas de QALY balans tussen de kosten versus de kwalitatieve toegevoegde levensjaren negatief. Het gemiddeld laatste levensjaar van 65-plussers blijkt gemiddeld €25.000 te kosten aan het RIZIV, en dat in pre-Corona tijden. Het besluit om oude fragiele rusthuisbewoners met Covid-19 niet naar het ziekenhuis en de dure intensieve zorg te sturen is deels ingegeven door kosten/baten QALY analyse maar ook door de bezorgdheid om de ziekenhuizen niet te laten crashen. De geriaters hebben ook wel gedacht aan het welzijn van hun patiënten. Heel alleen en anoniem sterven in de Corona afdeling van een onbekend ziekenhuis omgeven door onherkenbare robot-verpleegkundigen of rustig overlijden in de vertrouwde omgeving van het woon-zorgcentrum, de keuze van de artsen is verantwoord om te opteren voor het woon-zorgcentrum.
Is het ethisch om een kosten/baten afweging te maken van deze crisis? Statistieken en cijfers ontstijgen ethiek. Het aantal overlijdens in België was gemeten over 5 jaar gemiddeld 110.000 mensen/jaar. De gemiddelde cijfers van de overlijdens zijn bekend per maand en per week. In de 8 weken Covid-crisis was er een oversterfte van 8.000 overlijdens, dankzij minder werkongeval- en verkeersdoden. Puur statistische gezien op een bevolking van circa 11 miljoen is dat relatief weinig. De verwachting is dat in 2020 er een oversterfte zal zijn van circa 10% m.a.w 122.000 i.p.v 110.000. Het is best mogelijk dat er na de Corona-crisis een ondersterfte zal opduiken: bejaarden kunnen maar eenmaal sterven. Ik geef toe dat klinkt cynisch, maar de uitvaartsector houdt rekening met deze prognose.
Dat er een andere kijk zal komen op de gezondheidszorg is wel duidelijk. Het afbouwen van de ziekenhuiskosten zal geen enkele politieker nog durven op de agenda zetten. Besparen op zorgverleners zal niemand nog willen, integendeel de lonen van de zorgverleners zullen zeker stijgen. De zorg moet gevalideerd worden, niet alleen met een applaus om 20 uur maar ook in appreciatie van de waarde van het beroep. Er is een tijdperk voor Corona maar ook een er na. En geloof me, daar kijk ik echt naar uit want die ophokplicht begint me zwaar te wegen.
Als je meer wilt weten over de Quality Adjusted Lif Years surf maar naar Lieven Annemans van de Universiteit Gent: en zeker kce/fgov is verhelderend
https://www.celforpharma.com/insight/do-you-know-what-qaly-and-how-calculate-it
https://kce.fgov.be/nl/drempelwaarden-voor-kosteneffectiviteit-in-de-gezondheidszorg
Niemand heeft ervaring met een dergelijke crisis. De politiekers houden het graag droog en veilig, en dus worden er gretig expertengroepen opgericht. Het Nationaal Crisiscentrum, de Nationale Veiligheidsraad, de Risk Assessment Group, Het Wetenschappelijk Comité Coronacrisis, de Taskforce Geïntegreerde Politie, Het Federaal Coördinatiecomité, de taskforce voor de woon-zorgsector, de Groep van Experts belast met de Exitstrategie (GEES), en dan vergeet ik waarschijnlijk nog een paar van die expertenclubjes. Het balanceren tussen volksgezondheid, welzijn en welvaart is in deze Coronatijden een gevaarlijke politieke bezigheid die liefst overgelaten wordt aan experten.
Gezondheid heeft een prijs. Hier in België geven we ongeveer 10% van het bruto-binnenlands-product uit aan gezondheidszorg. De gezondheidsexperts van het RIZIV hanteren rationele parameters om keuzes te maken. Zo worden er kosten/baten analyses gemaakt van de medische kosten versus het aantal jaren in goede gezondheid. Daarvoor gebruiken de artsen de QALY parameter Quality Adjusted Life Years. Kwalitatieve Toegevoegde Levensjaren worden uitgedrukt in een cijfer: één QALY is 1. Ook een levensjaar heeft een prijs.
Mijn cardiologe heeft het mij mooi uitgelegd: door het plaatsen van een defibrilator implant voor mijn hartritme stoornissen, stents in mijn kroonslagaders, mijn operatie van een abdominale aorta aneurisme, bestraling van prostaatkanker en diverse jarenlange medicatie heeft het RIZIV (de belastingbetaler) voor mij circa €40.000 tot €50.000 uitgegeven. Vaneigens ben ik blij dat we hier een goede sociale zekerheid hebben en dat de kosten/baten QALY analyse voor mij gunstig was. Door de geschatte 5 tot 8 toegevoegde kwalitatieve jaren aan mijn leven, zal ik verder consumeren, nog met de auto rijden of zelfs misschien nog een nieuwe wagen kopen, geld uitgeven aan nieuwe kleren, schoenen en entertainment, op restaurant gaan, een nieuwe gsm of laptop kopen, kortom ik zal bijdragen tot het bbp. Kortom, de kosten voor al mijn gezondheidszorgen waren een kosteneffectieve investering. Gesteld dat een bejaarde in een woon-zorgcentrum diabeet en/of dementerend is en kanker krijgt, en de dure behandeling zal zijn leven misschien met 6 maand of met éen jaar rekken dan is helaas de QALY balans tussen de kosten versus de kwalitatieve toegevoegde levensjaren negatief. Het gemiddeld laatste levensjaar van 65-plussers blijkt gemiddeld €25.000 te kosten aan het RIZIV, en dat in pre-Corona tijden. Het besluit om oude fragiele rusthuisbewoners met Covid-19 niet naar het ziekenhuis en de dure intensieve zorg te sturen is deels ingegeven door kosten/baten QALY analyse maar ook door de bezorgdheid om de ziekenhuizen niet te laten crashen. De geriaters hebben ook wel gedacht aan het welzijn van hun patiënten. Heel alleen en anoniem sterven in de Corona afdeling van een onbekend ziekenhuis omgeven door onherkenbare robot-verpleegkundigen of rustig overlijden in de vertrouwde omgeving van het woon-zorgcentrum, de keuze van de artsen is verantwoord om te opteren voor het woon-zorgcentrum.
Is het ethisch om een kosten/baten afweging te maken van deze crisis? Statistieken en cijfers ontstijgen ethiek. Het aantal overlijdens in België was gemeten over 5 jaar gemiddeld 110.000 mensen/jaar. De gemiddelde cijfers van de overlijdens zijn bekend per maand en per week. In de 8 weken Covid-crisis was er een oversterfte van 8.000 overlijdens, dankzij minder werkongeval- en verkeersdoden. Puur statistische gezien op een bevolking van circa 11 miljoen is dat relatief weinig. De verwachting is dat in 2020 er een oversterfte zal zijn van circa 10% m.a.w 122.000 i.p.v 110.000. Het is best mogelijk dat er na de Corona-crisis een ondersterfte zal opduiken: bejaarden kunnen maar eenmaal sterven. Ik geef toe dat klinkt cynisch, maar de uitvaartsector houdt rekening met deze prognose.
Dat er een andere kijk zal komen op de gezondheidszorg is wel duidelijk. Het afbouwen van de ziekenhuiskosten zal geen enkele politieker nog durven op de agenda zetten. Besparen op zorgverleners zal niemand nog willen, integendeel de lonen van de zorgverleners zullen zeker stijgen. De zorg moet gevalideerd worden, niet alleen met een applaus om 20 uur maar ook in appreciatie van de waarde van het beroep. Er is een tijdperk voor Corona maar ook een er na. En geloof me, daar kijk ik echt naar uit want die ophokplicht begint me zwaar te wegen.
Als je meer wilt weten over de Quality Adjusted Lif Years surf maar naar Lieven Annemans van de Universiteit Gent: en zeker kce/fgov is verhelderend
https://www.celforpharma.com/insight/do-you-know-what-qaly-and-how-calculate-it
https://kce.fgov.be/nl/drempelwaarden-voor-kosteneffectiviteit-in-de-gezondheidszorg
