Schoonheid

Schoonheid, het woord dekt veel betekenissen. Schoonheid is de eigenschap van iets dat schoon is, iets dat mooi is, staat er in de Van Dale. "A thing of Beauty is a Joy forever", is de titel van een gedicht geschreven door John Keats in 1818. In 2020 ben ik het nog altijd eens met zijn bewering: "beauty is available to anyone who has eyes to see". Ik hou van schone dingen, ook al heb ik helaas niet de beste ogen. John Keats schrijft in zijn gedicht: "It will never pass away into nothingness". Een mooi kunstwerk is tijdloos, esthetiek geeft glans aan het dagelijks leven.

Ik hou van visuele schoonheid: schilderijen, grafiek, fotografie, beelden, film. De foto's van Stephan Vanfleteren, de TV serie met van Lieve Blancquaert over de cirkel van het leven: geboorte, huwelijk, overlijden , de beelden van Rodin, de bronzen naakten van Duriez, enz. Er is zo veel moois dat mij kan beroeren. De wereld is te mooi om onopgemerkt te laten ronddraaien. Na het loslaten van het netvlies in mijn linkeroog ben ik zo goed als blind op dat ene oog. Vandaar dat het kijken door mijn goed rechteroog nu een veel intenser visueel genot is. 

Ik kan ook intens genieten van mooie muziek en van gesproken tekst: De Pastorale van Ramses Shaffy en Liesbeth List, de liedjes van Jacques Brel en van zoveel andere zangers, het symfonisch intermezzo Meditation uit Thaïs van Massenet, Someone like you van Adele enz. Horen en genieten van mooie klanken is een bron van goed gevoel, zeker voor mij. What a beautiful world van Louis Armstrong en Summertime van Ella Fitzgerald blijven me ontroeren.

Vaneigens is de perceptie van schoonheid heel subjectief. De ene persoon kan iets heel mooi vinden, de ander totaal niet. Beauty is in the eye of the beholder. Dit idee duikt voor het eerst op in de 3de eeuw voor Christus in Griekenland. Er is nog steeds contradictie, niet alleen op de jurering van foto's en films, maar zeker bij Miss verkiezingen. Wat zijn de criteria om te bepalen wie het mooiste meisje wordt? Wie valt op blond, brunette, zwart of ros haar? En wie houdt er van gevulde borsten en kont of kickt op slank en androgyn? Elk zijn goesting.

Ik hou absoluut niet van rap en metal muziek, electronische boenk boenk gejengel, en ander repetitief en hersenloos duur dj-lawaai. Ik ben ook allergisch aan zogezegde moderne installaties met afval en rommel. Ooit ben ik eens het Gentse Smak van kunstpaus Hoet de 1ste gaan bezoeken. Ik ben er buitengekomen met een afkeer van die zogezegde "hedendaagse" kunst, het stond er vol met verschrikkelijk lelijke prullen, zoals die peperdure mosselpot. Ik heb er nog altijd spijt van dat ik Jan Hoet zijn Smak-tempel verlaten heb zonder klacht aan de kassa om mijn geld terug te vragen wegens oplichting en bedrog. Wat die kunstgoeroe uitgespookt heeft met het belastingsgeld van de brave burger is een schande. De graffitikunstenaars die grote gevel murals maken met spuitbussen zijn echte straatkunstenaars. En dan denk ik aan de Engelse straatartiest Banksy die echte pareltjes achterlaat op muren in de steden. Niemand kent zijn identiteit, en zijn gespoten stencils duiken altijd onverwacht op. Zoiets kan mij gelukkig maken. 

Fotomuseum Antwerpen

 De fototentoonstelling van de fotograaf Stehan Vanfleteren kende een grote toeloop, ondanks de verplichte online aankoop van de beperkte ticketten. De voorlaatste dag voor de sluiting op 14 september zijn we de tentoonstelling in het Antwerpse Fotomuseum gaan bezoeken. Ik volg al jaren het werk van deze fotograaf, die vooral bekend geworden is van zijn zwart/wit foto's in de Zeno van De Morgen. De super vergrotingen van zijn analoge portretten hebben hem bekend gemaakt, Maar Stephan Vanfleteren is meer dan een zwart/wit portret fotograaf, dat bewijst zijn ander werk.

Een week in Brodenbach aan de Moezel

 

The Godfather

Nino Rota, de Italiaanse filmcomponist, is een maestro die door zijn muziek tal van films nog indrukwekkender gemaakt heeft. In de Godfather van 1972 zit prachtige filmmuziek, onder andere de liefdesmelodie van Apollonia, de grote liefde van Michael. Prachtig muziek en sterke beelden die in mijn geheugen staan gegrift. 

Filmmuziek, de kracht van de verbeelding

Ik hou van film. Vooral van echte cinema films, van de magie van een goed scenario met sterke beelden, een film die je moeiteloos meeneemt in het verhaal. De impact van de filmbeelden wordt door goede filmmuziek geweldig versterkt. En dan denk ik vooral aan de muziek van Ennio Morricone en van Nino Rota, de grote Italiaanse filmcomponisten.

Once upon a time in the West, is een magistrale Western en de epische soundtrack is impressionant. De extreme close-ups van Sergio Leone en de weidse landschappen gecombineerd met de composities van Ennio Morricone maken deze film voor mij nog altijd de ultieme Western, met goeden en slechten, wraak en gerechtigheid.

Het wordt hoog tijd dat ik de DVD van deze klassieker nog eens opzoek en mij overlever aan de kracht van de verbeelding en de muziek 

De zomer van 2020

Gisteren op 20 juni stond de zon het hoogst boven deze plek op aarde, Vannacht was het de kortste nacht. Toen ik vannacht om 4 uur slaapdronken naar de WC ging hoorde ik de vogels al van sjette geven. De zomer lonkt, zeker na de verloren Corona lente. Hoewel, eigenlijk is die quarantaine in ons kot al met al heel vlot verlopen. We misten wel de terrasjes, de familie en de vrienden, de kust en het strand, maar we zijn gezond en welgezind gebleven. We hebben echt genoten van het mooie weer in onze tuin en van de vele fietstochtjes in het Brugse ommeland. De fietsafstand was wel beperkt tot de grootte van de blaas van Jacqueline, door het ontbreken van horeca toiletten en van hoge mais velden.

We hebben dank zij de Corona ophokplicht volop genoten van boeken en films. De dag net voor dat de bibliotheek haar deuren sloot, heb ik nog een vracht boeken geleend. De crimi trilogie van de noordse schrijver Ingar Johnsrud over het speurdersduo Fredrik Beier en Kafa Iqbal en hun onderzoek naar  het Broederschap is grote klasse. De drie boeken hebben het zelfde thrillergehalte als de fantastische Millenium trilogie van Stieg Larsen. We hebben ook geprofiteerd van de lock-down om de opgenomen TV-reeksen en films op onze digicorder af te spelen op TV. Heerlijke televisie momenten. Ja, we zijn blij dat we hebben kunnen genieten van boeken en films in compensatie van sociaal contact. 

Maar nu is het tijd om weer mensen te ontmoeten, op café en restaurant te kunnen gaan, en deze week eindelijk weer naar het strand te gaan, voorzien van onze zetels, en zonnecreme om onze witte stukjes huid in te smeren. Wie zong dat weer "het leven is mooi"? Dit wordt ons lijflied deze week. 
Oud worden is niet zo erg, zeker niet als je denkt aan het alternatief.

de gezondheidseconomie en de prijs van een mensenleven

De kosten van de Covid 19 pandemie swingen de pan uit. Hoeveel deze crisis zal gekost hebben aan extra uitgaven en minder inkomsten dat is voor later. Wellicht zal dat eigenlijk nooit exact berekend kunnen worden. Wie het zal betalen wordt het grote politieke dilemma. De balans tussen de grote inspanningen van de zorg voor de gezondheid versus de enorme economische verliezen is vaneigens een delicate evenwichtsoefening. Het bloedbad van de economie zal voor iedereen gevolgen hebben.

Niemand heeft ervaring met een dergelijke crisis. De politiekers houden het graag droog en veilig, en dus worden er gretig expertengroepen opgericht. Het Nationaal Crisiscentrum, de Nationale Veiligheidsraad, de Risk Assessment Group, Het Wetenschappelijk Comité Coronacrisis, de Taskforce  Geïntegreerde Politie, Het Federaal Coördinatiecomité, de taskforce voor de woon-zorgsector, de Groep van Experts belast met de Exitstrategie (GEES), en dan vergeet ik waarschijnlijk nog een paar van die expertenclubjes. Het balanceren tussen volksgezondheid, welzijn en welvaart is in deze Coronatijden een gevaarlijke politieke bezigheid die liefst overgelaten wordt aan experten.

Gezondheid heeft een prijs. Hier in België geven we ongeveer 10% van het bruto-binnenlands-product uit aan gezondheidszorg. De gezondheidsexperts van het RIZIV hanteren rationele parameters om keuzes te maken. Zo worden er kosten/baten analyses gemaakt van de medische kosten versus het aantal jaren in goede gezondheid. Daarvoor gebruiken de artsen de QALY parameter Quality Adjusted Life Years. Kwalitatieve Toegevoegde Levensjaren worden uitgedrukt in een cijfer: één QALY is 1. Ook een levensjaar heeft een prijs.

Mijn cardiologe heeft het mij mooi uitgelegd: door het plaatsen van een defibrilator implant voor mijn hartritme stoornissen, stents in mijn kroonslagaders, mijn operatie van een abdominale aorta aneurisme, bestraling van prostaatkanker en diverse jarenlange medicatie heeft het RIZIV (de belastingbetaler) voor mij circa €40.000 tot €50.000 uitgegeven. Vaneigens ben ik blij dat we hier een goede sociale zekerheid hebben en dat de kosten/baten QALY analyse voor mij gunstig was. Door de geschatte 5 tot 8 toegevoegde kwalitatieve jaren aan mijn leven, zal ik verder consumeren, nog met de auto rijden of zelfs misschien nog een nieuwe wagen kopen, geld uitgeven aan nieuwe kleren, schoenen en entertainment, op restaurant gaan, een nieuwe gsm of laptop kopen, kortom ik zal bijdragen tot het bbp. Kortom, de kosten voor al mijn gezondheidszorgen waren een kosteneffectieve investering. Gesteld dat een bejaarde in een woon-zorgcentrum diabeet en/of dementerend is en kanker krijgt, en de dure behandeling zal zijn leven misschien met 6 maand of met éen jaar rekken dan is helaas de QALY balans tussen de kosten versus de kwalitatieve toegevoegde levensjaren negatief. Het gemiddeld laatste levensjaar van 65-plussers blijkt gemiddeld €25.000 te kosten aan het RIZIV, en dat in pre-Corona tijden. Het besluit om oude fragiele rusthuisbewoners met Covid-19 niet naar het ziekenhuis en de dure intensieve zorg te sturen is deels ingegeven door kosten/baten QALY analyse maar ook door de bezorgdheid om de ziekenhuizen niet te laten crashen.   De geriaters hebben ook wel gedacht aan het welzijn van hun patiënten. Heel alleen en anoniem sterven in de Corona afdeling van een onbekend ziekenhuis omgeven door onherkenbare robot-verpleegkundigen of rustig overlijden in de vertrouwde omgeving van het woon-zorgcentrum, de keuze van de artsen is verantwoord om te opteren voor het woon-zorgcentrum.

Is het ethisch om een kosten/baten afweging te maken van deze crisis? Statistieken en cijfers ontstijgen ethiek. Het aantal overlijdens in België was gemeten over 5 jaar gemiddeld 110.000 mensen/jaar. De gemiddelde cijfers van de overlijdens zijn bekend per maand en per week. In de 8 weken Covid-crisis was er een oversterfte van 8.000 overlijdens, dankzij minder werkongeval- en verkeersdoden. Puur statistische gezien op een bevolking van circa 11 miljoen is dat relatief weinig. De verwachting is dat in 2020 er een oversterfte zal zijn van circa 10% m.a.w 122.000 i.p.v 110.000. Het is best mogelijk dat er na de Corona-crisis een ondersterfte zal opduiken: bejaarden kunnen maar eenmaal sterven. Ik geef toe dat klinkt cynisch, maar de uitvaartsector houdt rekening met deze prognose.

Dat er een andere kijk zal komen op de gezondheidszorg is wel duidelijk. Het afbouwen van de ziekenhuiskosten zal geen enkele politieker nog durven op de agenda zetten. Besparen op zorgverleners zal niemand nog willen, integendeel de lonen van de zorgverleners zullen zeker stijgen. De zorg moet gevalideerd worden, niet alleen met een applaus om 20 uur maar ook in appreciatie van de waarde van het beroep. Er is een tijdperk voor Corona maar ook een er na. En geloof me, daar kijk ik echt naar uit want die ophokplicht begint me zwaar te wegen.

Als je meer wilt weten over de Quality Adjusted Lif Years surf maar naar Lieven Annemans van de Universiteit Gent: en zeker kce/fgov is verhelderend
https://www.celforpharma.com/insight/do-you-know-what-qaly-and-how-calculate-it

https://kce.fgov.be/nl/drempelwaarden-voor-kosteneffectiviteit-in-de-gezondheidszorg

Muziek verzacht de quarantaine

Net voor de bib in lock-down ging heb ik een serieuze voorraad boeken en dvd's geleend om de sperperiode door te komen. Gelukkig want aan boeken, films en de TVopslag op mijn decoder heb ik geen gebrek. Een van die dvd's is het onverwoestbare West Side Story met de sublieme muziek van Leonard Bernstein. 60 jaar geleden gefilmd en in 1961 in de cinemazalen verschenen. Meteen goed voor de Beste Film van het jaar en 10 oscars in 1961.

Na 60 jaar oogt de film nog steeds fris. De kwaliteit van de originele 65mm filmopnamen geeft een haarscherp kleurrijk beeld en dan is de schitterende muziek van Leonard Bernstein en de prachtige choreografie maken van West Side Story een feest voor oog en oor. Dit tijdloos verhaal van Romeo en Julia in het decor van het NewYork van de jaren 1958 is nog steeds meeslepend. Ooit lang geleden,in mijn prehistorie heb ik die film nog gezien in de Paladium in Blankenberge. Het is nog steeds een pracht film. Zeker in deze Corona tijden heb ik er oprecht van genoten. Wat waren ze mooi Nathalie Wood en Georgi Chakiris, waar is de tijd heen?

 

 

Asan Tuus

Is het nu 7 of al 8 weken dat wij opgehokt zijn? Ik zou het moeten tellen, want de dagen beginnen allemaal op elkaar te gelijken. Wij zijn er ons van bewust dat we blij mogen zijn dat we alle twee gezond en wel zijn. Daarom volgen we braaf en solidair de Corona regeltjes op: geen fysiek contact met andere mensen, afstand houden, alleen wat wandelen en fietsen en vooral veel thuis zitten enz. Al met al valt het nog mee, maar het begint toch moeilijk te worden. Niemand nog een hand of kus geven, geen bezoek aan of van familie en vrienden, alleen dichte verplaatsingen met de auto. Wat verlangen we om eens naar het strand te gaan, om weer een terrasje te doen, om er eens uit te trekken naar ergens anders. Maar de vrees voor besmetting zorgt er wel voor dat al deze verzuchtingen ondergeschikt blijven aan onze eigen veiligheid. Desnoods even solitair leven in een eigen bubbel met de hoop dat het sociaal leven met de mensen rond ons terug zal komen. We leven op hoop.

Zolang er geen vaccin is zullen we afstand van elkaar moeten houden, met een mondmasker kommistjes doen en niet naar de voetbal, de cinema, het concert of festival gaan. De andere is een gevaar geworden, iedereen kan ons ziek maken, het ziekenhuis injagen met de kans dat we dood gaan. De mensen rondom ons zijn gevaarlijk geworden, hoe graag we het ook zouden hebben om weer onbekommerd te genieten van onze vrijheid te midden van een bruisende samenleving.

2020 Is een klotejaar, een economische rampjaar, een jaar dat niet snel vergeten zal worden. Niemand heeft dit ooit meegemaakt. Ik stel me de vraag wat er zal veranderd blijven als de Corona pandemie voorbij zal zijn. Zal het na de vaccinatie weer business as usual worden, of komt er een nieuwe samenleving aan? Dat de wereldeconomie anders zal worden is een feit, alleen de sterkste spelers zullen overleven, de regeringen zullen onpopulaire maatregelen moeten maken om de enorme verliezen te compenseren, niet alleen vakanties maar ook veel hebbedingen zullen flink duurder worden. Het is alleen te hopen dat tegen volgende zomer 2021 er massaal zal gevaccineerd zijn en dat Covid 19 verleden tijd is. Hoop doet leven, maar Corona maatregelen ook.